'Thư tình gửi một người' của Trịnh Công Sơn

(phần 2)

Blao, ngày 17/9/1964

Dao Ánh. Dao Ánh. Dao Ánh.

Buổi chiều thật yên tĩnh. Anh đứng nhìn sự yên tĩnh đó rơi xuống từ một đầu cỏ, một con đường dốc, một nóc nhà rồi một thân anh. Hạnh phúc thật đơn sơ - Như một phép lạ thật mầu nhiệm bức thư Ánh đến ngay lúc này ném anh về một đỉnh cao ở đó, anh bàng hoàng nghe loài chim lạ hót. Anh xúc động như vừa tìm lại được một vẻ kỳ bí nào đã đánh mất.

Anh đốt lên điếu thuốc buổi chiều để ngửi mùi hoa cỏ dấy lên từ những tờ thư. Ôi hạnh phúc của một con người đã đi qua bao nhiêu con đường rộng, đã ướt bao nhiêu lần mưa, đã cúi đầu trên những con đường dốc sương mù. Sương mù. Làm sao anh có thể nghĩ được một buổi chiều như thế này lại cho anh có thư Ánh để đọc. Thật như một ân huệ của những ngày anh nằm heo hút ở đây mà nghe mình đánh mất dần tất cả.

Mây đã xuống thấp và tối mù trước mặt. Trời ở đây thật bất thường Ánh ạ. Những cơn mưa chiều đột ngột vô cùng. Bao giờ sắp mưa thành phố không còn biên giới. Trời, đất, núi, nhà, cây cỏ như dán liền với nhau. Anh ngồi nhìn và nghĩ mình như đang được nhốt vào một vòm chum đen nghịt. Thật buồn đó Ánh.

Bây giờ cũng biết được Ánh buồn ở đó anh còn biết làm gì hơn. Hay là anh bắt chước người hằng đêm lên đốt đèn ở những ngọn hải đăng cho tàu đến, anh sẽ mỗi buổi sáng thức mặt trời dậy cho loài tournesol trở lại huy hoàng. Anh đã một lần trót phạm tội xin - mặt - trời - ngủ - yên. Ôi người phù thủy đã nói với anh rằng: vĩnh cửu chỉ có trong cái chết (l'éternité est dans la mort) nên từ đó đã xin - mặt - trời - cùng - người vong thân.

Ánh ơi,

Anh cảm ơn Ánh nghìn lần đã yêu thích thiên - đàng - sương - mù của anh. Anh sẽ cố gắng yêu thích lấy nó đến bao giờ không thể. Ở đây có cái tự do của con người mỗi ngày chỉ thấy mình và trời đất. Nhưng Ánh có biết rằng thằng mọi trong rừng sâu nó cũng thế, làm sao không thấy mình bị hất hủi, bị đặt bên lề.

Anh tưởng tượng ra mỗi sáng, mỗi chiều Ánh đi qua những con đường lá xanh, cỏ thơm hai bên đường. Rồi đến trường đứng nhìn bạn bè vui chơi bằng khoảng cách. Từ đó anh cũng thấy được nỗi buồn của Ánh, của anh, của Cung (bạn anh), của những con người đã có thế giới của mình, trong một monde exclu (13) mà nhiều ngày nhiều tháng phải luôn luôn thấy mình đơn độc đi, ngồi, nằm, nghĩ.

Nhưng đó là chuyện không vui của bọn anh, đó là vực thẳm mà anh đã có lần nói với Ánh, được làm bằng bao nhiêu lần thất bại. Chúng anh ôm lấy nó, sống với nó như một tủi hờn. Ánh sẽ không ở lâu trong đó. Thế - giới - vực - thẳm đó đối với Ánh bây giờ chỉ như một thứ xa hoa. Rồi Ánh sẽ thoát ra. Ánh sẽ quên nó. Ánh sẽ có lần hồi tỉnh rồi cười lại thế giới buồn thảm mà đã có lần mình dấn thân. Chúng anh thì phải đời đời ràng buộc với nó bởi vì sự khắc nghiệt muốn thế.

Anh nghĩ rằng Ánh sẽ không buồn lâu đâu. Tất cả những ưu phiền của Ánh sẽ qua. Cuộc sống của Ánh phải là một cuộc sống bình thường như bao nhiêu người khác đã có, như Diễm, Dung, hay kể thêm Phương Thảo, Diệm My. Và cả xứ Huế đó, quê hương đó mà anh không còn mong quay về.

Anh chưa dám nghĩ rằng Ánh sẽ là một ngoại lệ nên không hồ đồ vui mừng có được một người thấy rõ mình hơn.

Chúng anh không trách ai cả. Tất cả một cuộc sống lì lợm đều đặn với ăn, ngủ, cười, nói, thứ hai, ba, tư, năm, sáu, bảy, đi học, đỗ đạt, làm quan, lấy vợ đẹp, gia đình,... đã làm nhiều ý thức chán mứa, buồn nôn. Nhưng con người đã lỡ bị giam hãm trong vòng đai đó như một đương nhiên nên không thể trách móc gì được. Có điều phải biết nhận lấy sự hèn nhát, sự bất lực của mình. Đó là sự can đảm tối thiểu còn lại cho con người. Vì thế anh ghét nhất điều dối gạt. Dù làm điều xấu cũng phải có can đảm nhận chịu, phải tự trách nhiệm lấy mình; đừng bao giờ phủ nhận hành động do chính mình vì như thế mình đã vô tình phủ nhận chính sự có mặt của mình ở đó.

Ánh ơi,

Điều đó thật buồn mà phải nhắc lại để Ánh thấy rõ hơn. Con - người - là - người phải cam chịu sự tầm thường của mình vốn sẵn. Đừng che đậy sự tầm thường bằng dối - trá - huy - hoàng. Khi người khác nhìn suốt được điều đó thì không còn gì. Hoàn toàn không còn gì nữa. Như Ánh đã thấy đó, đã thấy đó.

Ánh này,

Đêm đã đen như áo dạ bên ngoài. Ánh đang làm gì. Trời đã mưa ở đó rồi phải không. Anh nhớ có lần đưa Ánh về buổi tối đội áo mưa trên đầu. Con đường đen, điện vàng và những nhánh phượng có mùi hăng hắc. Bây giờ đã xa đã qua như một hình - vóc - đẹp - đẽ - cũ. Nếu Ánh lớn lên từ một loài hoa không có một ràng buộc thân thuộc nào thì anh đã mời lên vùng sương này để mỗi sáng sớm vào lúc 5 giờ trở dậy uống cà phê và mặc áo ấm đi quanh những vùng đồi cỏ non đất đỏ như những người hành hương ban đêm đi về vùng đất thánh. Nhiều đêm không sương thì mây sa xuống trắng xóa từng dải trông xa như một vùng lửa bạc thật hãi hùng.

Những chiều mưa ở đây anh thường mặc áo mưa đến một quán cà phê ngồi nhấm một filtre (14) và nhìn mưa giăng xám trên những đồi trà. Bây giờ thì anh đã hơi quen với không khí ở đây bởi vì ngày nào cũng đối diện với từng ấy khuôn - mặt - nỗi - buồn. Nhưng những buổi trưa thức dậy vẫn còn nỗi bàng hoàng khi nhìn con đường dốc đất đỏ lầm lì mà mình chưa bao giờ nghĩ là sẽ có lần mình gần gũi nó. Những giấc buồn thật khô. Thật thê thảm, Ánh ạ. Những giờ phút đó anh thấy mình không còn gì, một con bạc thua sạch vốn liếng. Ôi Thượng đế cũng phải có lần bị căng nọc như anh.

10 giờ đêm.

Anh vừa ra phố uống một tách cà phê về. Đồi núi bây giờ đã yên nghỉ. Chỉ còn dế mèn hát xẩm và loài sâu đất reo đêm.

Đọc tin trong báo bảo Huế nước dâng cao. Anh nghĩ đến Ánh đi về buổi chiều nước mưa đầy mặt. Anh lại còn nhớ thật rõ ràng hình ảnh một buổi chiều anh đi ngang nhà gió lạnh tràn về các con đường mà Ánh thì đứng sau những song tường vôi xám đen tóc bay xơ khuôn mặt thật lạ lùng như một loài hoa dại. Những hình ảnh đó anh sắp xếp trong một ký ức bền bỉ dù tính anh vẫn hay lãng quên.

Những buổi chiều này chắc Ánh thường ra đứng dưới lùm cây nhãn nghe gió đi về và trông con nước lên. Buổi chiều không còn mặt trời lặn đỏ óng ở cuối sông mà Ánh hay nhìn và bảo những vòm cây trở đen đẹp vô cùng. Ánh có nghĩ rằng anh tỉ mỉ đến độ nhớ như thế không. Ánh ở đó chắc đã phải mặc áo rét rồi. Áo len màu gì anh chưa bao giờ nhìn thấy. Anh còn tiếc một điều là tóc Ánh bây giờ không còn dài. Không phải vì lãng mạn, nhưng anh nhớ có lần anh bảo Thúy: Tóc Ánh đẹp như tơ. Kể thì hơi phí và cũng đáng bâng khuâng. Anh có câu thơ làm ở đây:

“Xin em tóc suối xuống gầnCho mây đỗ bến quanh hồn ảo hoang”.

Và anh cũng nhớ câu thơ của anh Cường:

“Những sợi tóc mun bay đầu gióCho anh làm giòng sông ...”

Hình ảnh tóc để búi của Ánh bao giờ anh cũng còn thấy rõ không lẫn lộn, trong sáng như một mảnh thủy tinh.

Anh lại làm công việc của một nhà quảng cáo mất rồi.

Ánh này, Anh không thể nghĩ là Ánh có thể buồn như thế được. Những nỗi - buồn - như - mây của thời con gái rồi sẽ qua đi. Đời sống thực tế sẽ hủy hoại tất cả. Không còn gì đâu. Rồi anh sợ có lúc nào đó Ánh sẽ cho chúng anh là loại lãng mạn vặt. Nhưng chúng anh thỉnh thoảng vẫn ngang nhiên kiêu hãnh vì mình còn đủ mơ mộng để len vào một đời sống thực - tế - đốn - mạt - và - mua - bán này. Đó là những gì đẹp đẽ còn lại trên đời.

(Đến đây đèn điện tắt anh thắp nến viết thư) Mưa đã xuống mù. Gió quanh nhà thổi vù như bão. Anh nghĩ đến con sông, dạ lan và vùng lá xanh ở đó với một nỗi bình - an - buồn. Mưa mà tiếng rơi xuống đó thật buồn. Et j’irai pleurer sous la pluie. Bây giờ Ánh là người con gái độc nhất gửi thư cho anh. Ánh viết thư hay và trưởng thành như một người lớn. Bon signe (15). Anh cám ơn một huyền nhiệm nào đã để Ánh còn nghĩ đến anh. Một vài “rumeur” (16) về Ánh anh tin là không bao giờ có. Trong tâm hồn Ánh một vẻ đẹp bao giờ cũng còn thắp sáng như vì sao. Niềm kiêu hãnh là quyền tối thượng của những người con gái đẹp. Một điều anh mong ở Ánh là cố gắng luôn chân thành. Mọi điều dèm pha và mắt nhìn soi mói sẽ thấp dần trước bức tường chân thành đó.

Bình hoa hồng trước mặt sắp tàn rồi. Anh nghĩ đến định mệnh của những gì đẹp, của những gì tài hoa. Anh ngắt một hoa hồng trắng cho Ánh. Về đến đó chắc đã úa rồi. Nếu không anh nghĩ Ánh cắm lên tóc chắc là đẹp lắm.

Ngày nay anh có ba điều vui: Thư Ánh - thư nhà - và dây thép của Trịnh Cung bảo sẽ lên thăm ngày thứ bảy. Có lẽ có cả anh Cường. Đó là những người còn lại trong đời anh ngoài gia đình. Những con người còn tim để xúc động, còn não để nghĩ đến những đẹp đẽ phù phiếm. Và không còn gì.

Mưa đã dứt rồi đó. Trước mặt anh, ngoài khung cửa, thành phố đã ngủ từ lâu. Những ánh đèn néon từ phía chợ mới hắt về đầu những ngọn cỏ còn ướt nước mưa. Thật buồn đó Ánh. Dế mèn còn hát xẩm. Một cuộc đời hát xẩm không tiền nên nghèo xác xơ. Chúng anh rồi cũng không hơn thế. Mong có ngày có người hiểu bọn anh hơn.

Mưa không còn. Bây giờ ở chân núi khuất về phía bên mặt không cần nhìn anh cũng biết rõ là mây đang cuồn cuộn dựng lên một bức tường trắng xóa mà dần dần sẽ che khuất đỉnh núi. Anh hay để ý đến những điều lặt vặt đó để mỗi lần di chuyển nhớ lại mà ngao ngán hơn. Từ một hòn sỏi, một gốc cây, một màu lá. Những phù phiếm đó đã xây quanh anh như từng đời sống nhỏ.

Chủ nhật này là Trung Thu. Anh không tìm thấy một món quà nào để gửi về Ánh. Chỉ có trà thôi. Không lý gửi trà về để Ánh nhấm thì kỳ quá.

Có lẽ anh sẽ ăn trung thu với Trịnh Cung ở đây. Ước gì Ánh ở Sài Gòn hay Đà Lạt để anh bay về thăm thì gần biết mấy. Ánh nhắc lại ngày sinh nhật của Ánh cho anh nhớ đi.

12 giờ 30 đêm rồi.

Thời gian như bay. Những gì mình dựng lên hôm nay, ngay cả lời nói, ngôn ngữ, cũng đổ vỡ nay mai. Những người còn lại với nhau là những người cùng chung ngôn ngữ, cùng chung đời sống.

Anh bỗng nhớ đến tiếng hát của Ánh đã bao nhiêu lần anh nghe. Tiếng nhỏ, ngắn và cao như dội vào vách núi bây giờ còn lãng đãng quanh đây như những échos, échos (17). Thỉnh thoảng anh vẫn nhớ đến những tiếng hát như thế, thật lạ lùng. Đôi lúc nghe được cả tiếng hát của Trang (em Tuyết Nhung) rất nhỏ, rất chim non.

Giờ này Ánh chắc đã ngủ yên. Dạ lan và hoa nhài thì thơm từ ngoài sân. Buổi sáng thức dậy khuôn mặt Ánh thật khô và lúc đến trường chắc Ánh mặc áo nâu nếu trời lạnh.

Ly cà phê đã đày anh ra ngoài giấc ngủ. Tiếc là anh không đủ sức để được ngồi viết suốt đêm cho Ánh mà không cạn ý.

Anh nhớ buổi chiều anniversaire (18) của Hằng ở của cà phê Dung. Ánh uống ly cà phê vào và buồn ngủ trông thật huyền hoặc. Anh có cảm tưởng từ đó rằng quanh Ánh như bao giờ cũng có tơ giăng. Trông flou (19) thật mờ ảo.

Bây giờ đã nhìn thật xa. Thật xa bằng đôi mắt sương mù thảm hại.

Trên trời trăng đã có mặt ở đó và những vì sao đã trở về. Tất cả những điều này anh đã có thể đọc thuộc lòng mà không cần nhìn ngoài trời cũng biết được.

Tin cuối cùng:

Trăng không còn. Trời đã mù đen cùng đất - cỏ - cây. Ranh giới là những chấm đèn sáng. Sương nhiều lắm.

Trông như một bãi biển hoang mà tiếng sóng gầm đã mất hẳn tự ngàn xưa. Chỉ còn có gió hú. Người đứng nhìn tự do trong một cô đơn đến gần như tuyệt vọng. Bonjour Tristesse (20). Anh xin mang trọn nỗi đơn - độc - tự - do này gửi về cho Ánh.

Những hoa hồng đã úa hơn. Tất cả những đồ vật khác nằm - yên - tĩnh - vật. Con người rồi cũng có một lần làm tĩnh vật như thế. Ôi một thế giới sẽ hòa điệu trong một symphonie des natures mortes (21). Nghĩ đến những điều này chỉ có một cái lợi duy nhất là làm mình buồn hơn.

Tất cả vùng sương muối này là của Ánh trong những ngày còn hắt hiu ở đó. Cả tiếng kèn đồng buổi chiều buồn chẻ tóc làm đôi. Anh còn thương yêu một tiếng - kèn - đồng - thổ - huyết và tên - mọi - da - vàng ôm lấy đóa hoa hướng dương hát bài số phần của nó. Tất cả. Tất cả. Duy nhất.

Ánh ơi, vừa mới thay chữ ký phải không.

Chắc anh sắp phải đi ngủ đây.

Những ngày lên đây thiếu cây đàn anh chưa làm gì được. Bao giờ viết được bản mới anh sẽ gửi về ngay cho Ánh hát. Et j’irai pleurer sous la pluie. Anh cũng mong nhận được những bản nhạc của Ánh chép.

Về bản Xin mặt trời ngủ yên hình như đã hát rồi. Anh không được nghe nhưng một người bạn bảo thế. Có lẽ sẽ có lần hát lại. Anh cố gắng những ngày ở đây sẽ làm được nhiều. Đó là những tiếng nói intime (22) nhất còn để lại cho mai sau, trong đó những dấu vết sẽ hằng hằng sống mãi. Những con người tự cho có cuộc sống cao hơn họ sẽ sống bằng chu kỳ quen thuộc của họ, chúng anh cũng chẳng cần thắc mắc đến điều đó. Trong những xó xỉnh nhỏ bé tối tăm của quê hương chúng mình, ôi nói làm sao cho hết lòng đê - tiện.

Anh gửi về cho Ánh như bao giờ bao giờ sương mù, mây, mưa, vẻ buồn và sự nhớ nhung ở đây.

Cầu mong bình an cho Ánh.

Rất mong tin.

Như thế đó Ánh.

Trịnh Công Sơn

***

Ngày 18/9/1964

Buổi sáng sớm đến nhà dây thép chưa mở cửa nên anh không gửi được.

Bây giờ là trưa. Anh vừa thức dậy. Sao bỗng dưng anh không còn thấy man mác như những buổi chiều khác. Còn lạ hơn là anh thấy vui vui không đâu. Anh ngồi chiêm nghiệm cả một buổi sáng này mà không ra. Thôi thế cũng là một điều mừng.

Nắng ghê cả trời.

Anh sẽ sửa soạn để đến nhà dây thép bỏ thư cho Ánh. Trước nhà dây thép có hai lùm hoa hồng. Lúc về thế nào anh cũng hái một cái. Nếu Ánh thích anh sẽ dành hoa hồng đó buổi chiều nay cho Ánh. Sẽ ngồi đọc thư Ánh lại. Bãi cỏ trước nhà cả một bầy chim sẻ đến đậu trên đầu ngọn.

Ánh muốn biết gì thêm ở thành phố này? Còn chơ vơ lắm.

Anh mong tin Ánh và những chuyện vui buồn ở đó, ở đó, ở đó. Không biết còn điều gì muốn nói với Ánh nữa không. Mây thì đã dày ở ngoài kia rồi. Anh đi bỏ thư đây. Không có một tiếng hát nào cho anh vào giờ này để đục thủng bớt khoảng không im và khô đến nghẹt thở.

Et j’entends siffler le train.

J’entendrai siffler ce train toute ma vie (23). Tiếng hát của chính anh bất chợt lên như thế.

***

Đà Lạt, ngày 19/9/1964

Ánh thân mến,

J’entends siffler le train quấn chặt cổ anh như một loài rắn, quấn chặt thân anh, quấn chặt ngực anh - anh co mình ngồi im, tiếng hát Khánh Ly thả xuống, trải dài, chạy quanh vùng bóng tối của Night Club, trói gọn anh vào một j’ai failli courir - vers - toi, j’ai failli - crier - vers - toi (24) và một tiếng hát khác nhỏ hơn, âm thầm hơn lôi phăng anh đi về một vùng cao hơn, xa hơn có tiếng đàn guitare rất đục và vùng lá xanh non buổi chiều trong con mắt đốt bằng lửa mặt trời. Xin một chút trầm hương cho cuối mùa hạ. Anh đã một phút quên đi những người bên cạnh Kim Vui - Đặng Tiến - Trịnh Cung.

Anh đưa Khánh Ly ra vùng đồi Đà Lạt. Mưa rơi nhỏ rồi Khánh Ly cũng mất dần trong khoảng tối trước mặt. Kim Vui lái DS 19 đưa chúng anh về. Trời Đà Lạt đã lạnh rồi đó Ánh.

Trịnh Cung lên đón anh ở Blao rồi cùng có mặt ở đây buổi chiều. Kim Vui lái Austin décapotable (25) đưa chúng anh đi suốt những vùng đồi ở đây, uống cà phê và ăn cơm trên một quán lạ lùng nằm vùi trong tận cùng thành phố. Cho bõ những ngày nằm dài - bị - hắt - hủi ở Blao - sương - mù. Anh thấy như mình có tội. Thoáng nghĩ như thế. Buổi chiều ở Blao đi bỏ thư cho Ánh, anh đã ngắt một hoa hồng vừa nở về cắm vào bình nhỏ để trên đầu nằm cho buổi - chiều - của - Ánh - như - đã - hứa.

Cả buổi chiều nay anh đã dùng lại ngôn ngữ của anh với bạn bè. Thấy thoải mái vô cùng, vô cùng. Ngôn ngữ đã mất đi với những ngày nằm co như một loài - sâu - chiếu ở Blao. Blao. Nhưng anh sẽ trở về đó ôn lại thứ tự - do - sương - muối - kèn - đồng của anh. Như một khắc nghiệt. Và cũng Ánh thích như thế.

Anh còn ở đây đến trưa mai. Căn phòng có hai đứa. Trịnh Cung đã ngủ. Một giờ rồi. Bên ngoài lạnh và im cứng. Nếu có người yêu để đưa đi nghe những chấm mưa rớt nhỏ trên đầu. Anh còn mừng một điều, trong những cơn buồn dai - dẳng - thường - trực, là còn có được tự do, còn biết được chọn lựa với ý nghĩa tròn đầy của nó. Ôi khi con người không còn sự chọn lựa thì tự do đã bị tước đoạt hoàn toàn. Anh van xin loài người hãy nới rộng vòng - đai - chăm - sóc - soi - mói ấy đi. Con người sẽ được một lần làm con - người - là - người cho đỡ tủi hổ số phần mình đã bị vứt ra đó. Ai cũng có số phần của nó. Xin cho mình được trách nhiệm lấy mình.

Đó là những điều nhảm nhí của anh. Anh mê sảng như thế, Ánh đừng tin. Rồi chỉ còn phù phiếm, chỉ còn ngụy biện phải không?

Ánh ơi,

Đêm đã khuya khoắt như thế này tiếng hát vẫn còn đuổi theo. Ngày mai Khánh Ly sẽ hát những bản nhạc của anh mà Ly đã thuộc. Anh cũng sẽ nhờ Ly hát lại J’entends siffler le train để anh mang về vùng Blao kể lể lại với sương mù ở đó. Hoa ở đây đẹp lắm nhưng anh không thể nào gửi về cho Ánh được. Tiếc cho những dịp đi như thế này.

Trung Thu ở Đà Lạt người ra phố thật đông. Con gái ở đây má hồng.

Ánh ơi,

Anh đang nghĩ đến mắt Ánh nhìn những lồng đèn của Bé và của Tí Tị. Ánh đang buồn ở đấy phải không. Khi biết được mình đang đánh - mất thì cũng là lúc mình sẽ có được những gì sắp có. Mọi giá trị khởi điểm từ đó.

Nước sông đã xuống thấp lại chưa Ánh. Anh mong mọi khắc nghiệt hẹp hòi bủa vây quanh đời sống cũng xuống như triều nước rút đi. Cho đá cuội nhìn thấy được mặt trời. Âu đó cũng là một ảo vọng mà thôi.

Ánh đang ngủ ngon ở đó, anh biết thế.

Ở đây cũng có loài sâu đất reo đêm. Anh đứng từ trên ban công tầng thứ hai của hôtel này nhìn cây cỏ im sững như tượng. Đêm đen mù mưa sợi.

Tất cả đã ngủ yên như thế.

Anh còn nghĩ đến Ánh giờ giấc lạnh buốt này thật là quý báu phải không.

Mong bình an cho Ánh. Anh chỉ biết cầu mong bình an trong giai đoạn thứ hai của đời anh cho mọi người thân yêu mà thôi.

Trịnh Công Sơn

(Trích Thư tình gửi một người, Trịnh Công Sơn, NXB Trẻ 2011)

[13] Trần gian lưu đày
[14] Phin cà phê
[15] Dấu hiệu tốt
[16] Lời đồn
[17] Tiếng vọng
[18] Sinh nhật
[19] Mờ ảo,
[20] Tên một tiểu thuyết nổi tiếng của nhà văn nữ người Pháp Francoise Sagan, được tác giả viết năm 18 tuổi (1954). Bản dịch tiếng Việt Buồn ơi, chào mi xuất bản ở Sài Gòn trước 1975. Tiểu thuyết được chuyển thể điện ảnh - bộ phim cùng tên với các diễn viên Geoffrey Horne, Deborah Kerr, Jean Seberg, David Niven